دیدگاه : امید امامی
تیوب سواری روی برف، یکی از تفریحات پرهیجان و پرطرفدار عموم مردم در دامنه کوه ها و تپه های شیب دار اطراف شهرها و یا حاشیه پیست های اسکی است که به اذعان خود طرفداران این تفریح یا بازی مهیج، چندان هم بی خطر نیست و زمستان هر سال، افراد مختلفی را بنا به جراحات و صدمات مختلف، روانه بیمارستان ها می کند.
دامنه کوهها و ارتفاعات شهرهای واقع در مناطق کوهستانی در روزهای زمستانی پایان هفته، میزبان و میعادگاه تفریح و بازی بسیاری از مردمی است که در گروه های سنی مختلف با همراه داشتن تیوب های باد کرده بزرگ و کوچک و بدون توجه به خطرات احتمالی سرخوردن روی شیبهای برفی، به سوی حوادث ناخوشایند میشتابند.
مسیرهای تیوب سواری در نتیجه تکرر آمد و شد افراد و سرخوردن تیوبها ، کاملا کوبیده و لغزنده شده و امکان سرخوردن از مرتفع ترین قسمت مسیر به سمت پائین را بسهولت فراهم می نمایند. بدیهی است مسیرهای ایجاد شده ، فاقد هرگونه حصار یا گارد ریل مناسب بوده و هیچ آلت کنترلی نیز بمنظور تعیین و تغییر جهت مسیر یا محدود کننده سرعت در تیوب سواری، قابل تأمین نیست.
پیشینه سرخوردن از شیب برفی، ریشه در ایام دوران کودکی همه ما دارد ! هیچ یادمان نمیرودکه در دوران خردسالی و دانش آموزی ، با یخ بستن برف معابر و پیاده روها و الالخصوص در کوچه های شیب دار ، با دویدن سرعت گرفته و بروی کفشهای خود مسافتی یخ زده را سرمیخوردیم و از این تفریح خدادادی لذت میبردیم.
از همان دوران نیز ، تیوب سواری سرگرمی و تفریح عده ای از مردمی بودکه از خودرو شخصی برخوردار بوده و در روزهای زمستانی و برفی به حاشیه پربرف شهرها رفته و با استفاده از تیوب های سایز کوچک خودرو، تیوب سواری را مایه سرگرمی و تفریح زمستانی خود قرار میدادند.
با گذشت زمان سه عامل مهم ، این سرگرمی یا تفریح زمستانی را دستخوش تغییر و تحول قرار داد. اولین عامل که باعث رواج تیوب سواری گردید، رایگان بودن این تفریح و سرگرمی زمستانی برای عموم افراد جامعه است که برای سپری نمودن ساعاتی مفرح، هیچ هزینه ای را به افراد خانواده تحمیل نمی کند. بدیهی است در شرایط کنونی، استفاده از هر امکانات یا محیط ورزشی و تفریحی تابع پرداخت هزینه هائی است که در مجموع میتواند بودجه قابل توجهی را برای این منظور تشکیل دهد. از سوی دیگر تأمین لوازم یک ورزش یا تفریح خاص نیز مستلزم صرف هزینه ای است که آنهم در مجموع برای همه اعضای خانواده شاید امکان پذیر نباشد.
بنابراین، تیوب سواری گروهی و خانوادگی، تفریحی زمستانی و در مجموع رایگان بوده و شاید بتوان همردیف با این سرگرمی، شنا و آبتنی گروهی و تابستانی در دریا، را تصور نمود.
دومین عامل موثر در رواج تیوب سواری، افزایش خودروهای شخصی خانواده های ایرانی است! بدیهی است با صاحب خودرو شدن هر خانواده ایرانی، دسترسی و سفر افراد خانواده به حاشیه شهر یا مسیرهای منتهی به پیستهای اسکی و یا دیگر مناطق پربرف، سهل تر شده و به مرور به تعداد علاقه مندان تیوب سواری افزوده شد! در شرایط کنونی، در برخی مناطق حاشیه ای شهرها و در روزهای تعطیلی آخر هفته تعداد تیوب سواران به چندین هزار نفر هم می رسد.
بدیهی است کنترل این همه جمعیت که هریک بنا به ذوق و سلیقه خود از شیب ارتفاعات به سمت پائین تیوب سواری میکنند، غیر ممکن بوده و از هیچ نظم و انظباط خاصی نیز پیروی نمی کند.
سومین عامل موثر در رواج تیوب سواری و عمومی شدن این سرگرمی و تفریح، استفاده دسته جمعی از یک تیوب با سایز و قطر بزرگتر است . بدین ترتیب، با در اختیار گرفتن یک تیوب با قطر بزرگتر ، تیوب سواری از حالت انفرادی به حالت گروهی و خانوادگی، تغییر ماهیت و هویت داده است!
در شرایط کنونی، تیوب سواران بندرت از تیوب های سایز کوچک خودروهای سواری استفاده کرده و برای ایجاد هیجان هرچه بیشتر این سرگرمی ، از تیوب های هرچه بزرگتری استفاده میکنندکه امکان سواری ۳ تا ۴ نفر را براحتی فراهم نماید.
ارمغان رواج بی رویه و غیر اصولی این تفریح و سرگرمی عمومی رایگان، زمینه وارد آمدن بسیاری از جراحات ، صدمات سطحی و عمقی و خصوصاً ایجاد شکستگی ها ی مختلف در اعضاء بدن تیوب سواران می باشد.
بدیهی است، کلیه تیوب سواران با عدم استفاده از لوازم ایمنی و حفاظتی موثر نظیر کلاه ایمنی، زانو و ساعد بند و پوشاک مناسب و … ، در تقابل و رویاروئی مستقیم با انواع صدمات و آسیبهای جسمی قرار گرفته و سلامتی و یا آسیب دیدگی آنان کاملا به شانس و تقدیر آنان بستگی دارد.
شاید این پرسش در اذهان همه ما پدید آید که روش صحیح و اصولی برای انجام این تفریح و رعایت نکات ایمنی در این سرگرمی و تفریح ، به چه طریقی است؟
پیش از هر چیز، باید اذعان داشت که تیوب سواری در بسیاری از کشورهای دیگر نیز از قدیم الایام وجود داشته و هنوز هم یکی از تفریحات زمستانی عموم مردم بشمار می آید.
در کشورهای مختلف با توجه به نحوه فرهنگ سازی در این خصوص ، تیوب سواری بطور انفرادی و یا گروهی صرفا با استفاده از تیوب های مخصوص انجام گرفته و متفاوت با تیوب تایر خودرو میباشد. مهمتر از همه تیوب سواری در پیست های اختصاصی که بدین منظور طراحی گردیده ، قابل انجام بوده و از نظم و ترتیب خاصی نیز پیروی می نماید.
بدیهی است، استفاده از کلاه ایمنی و دیگر لوازم حفاظتی و پوشاک مناسب و…. ، بویژه برای خردسالان ، از ضروریات این تفریح بوده و هر فرد با آگاهی از ایجاد خطرات احتمالی و ضرورت استفاده از لوازم ایمنی، نسبت به ابتیاع و استفاده از این لوازم، اقدام مینماید.
در کشورهای پیشرفته ای نظیر اروپا و آمریکا و کانادا ، برای این تفریح و سرگرمی زمستانی، علاوه بر فرهنگ سازی، بطور فراگیر نسبت به ترویج و توصیه های ایمنی لازم اقدام شده وابزار و ادوات خاصی بمنظور سرخوردن روی شیب برفی و انجام هرچه ایمن تر سرگرمی های زمستانی، طراحی و در دسترس عموم مردم قرار گرفته است.
علاوه بر عرضه لوازم و ادواتی مناسب برای خیزش یا سرخوردن روی برف، اماکن و پیستهایی برای انجام این تفریحات و سرگرمی های زمستانی نیز برپا گردیده که در این اماکن ، کلیه نکات ایمنی و حفاظتی برای افراد مهیا شده و حتی با در اختیار گذاردن بالابر مخصوص نسبت به انتقال افراد به مبدأ شیب برفی، از اتلاف وقت و انرژی افراد در بالا رفتن از سربالائی، پیشگیری می نمایند.
هرچند استفاده از این اماکن بطور رایگان نبوده و مستلزم پرداخت هزینه بهائی است ، اما با توجه به فراهم آمدن کلیه شرایط ایمنی و حفاظتی و به حداقل رساندن احتمال صدمات و آسیب های جسمی و … ، هزینه قابل توجهی را به استفاده کنندگان تحمیل نخواهد نمود .
در پیستهای تیوب سواری ، از تجهیزات و لوازم همشکل و استانداردی برای کلیه افراد استفاده شده و همه لوازم ایمنی مورد نیاز فردی نیز در اختیار قرار میگیرد.
در پیستهای استاندارد ، زاویه شیب پیست کاملا محاسبه شده، از هیچگونه پستی و بلندی ناخواسته برخوردار نبوده ، عاری از هرگونه مانع و اشیاء تیز و برنده بوده و به هیچ وجه سنگ و مانعی که موجب ایجاد ضربه و … گردد ، قابل یافت نمی باشد.
در تصاویر زیر، پیست های مخصوص تیوب سواری و وضعیت و امکانات لازم برای انجام یک سرگرمی ایمن را نمایان می سازد.
تیوب سواری به شکل ایمن تر و در محدوده حفاظت شده و قابل کنترل توسط دستگاهی که در ذیل تصویر آن نمایان است، در حاشیه برخی از پیست های اسکی بین المللی نصب شده و در اختیار عموم افرادی که بعنوان تفریح و سرگرمی به پیست مراجعه نموده اند، قرار میگیرد.
متأسفانه، تیوب سواری در همه شهرهای مختلف ایران و بلا استثناء فاقد ایمنی لازم بوده و به طرز ناباورانه ای مملو از حوادث و خطرات پیش بینی نشده است. نتایج این سرگرمی و تفریح رایگان خانوادگی ، هرساله با وقوع انبوه جراحات و صدمات سطحی و عمقی در همه رده های سنی و مرگ چندین تن در پایان فصل زمستان، در صفحات پایانی دفتر خاطرات سال، نقش می بندد.
آمار و ارقام رسمی در خصوص تعداد آسیب دیدگان این سرگرمی رایگان زمستانی، در دست نیست ! اما تعداد مرگ و میر ناشی از انجام این تفریحات زمستانی با جستجو در اخبار اینترنت ، هنوز قابل یافت و باور است.